Literki świętują

24 dzień maja to w Bułgarii czerwona kartka w kalendarzu, bo to wielkie święto kultury i liternictwa.  Jest uroczyście obchodzone w całym kraju i nie bez powodu. Bułgaria jest kolebką zastosowania pierwszej wersji alfabetu nazywanego dziś cyrylicą. Przypominam o tym święcie, bo nadal wielu ludzi jest przekonanych, że literki urodziły się w Rosji, chociaż w rzeczywistości zapożyczono je z Bałkanów.  

Patronami dnia są święci Cyryl i Metody - dwaj bracia urodzeni na terenie dzisiejszej Grecji. Cyryl jest twórcą pierwszej wersji alfabetu nazywanej głagolicą. W IX wieku, jego uczeń stworzył w oparciu o głagolicę nowy, prostszy alfabet, który nazwał cyrylicą od imienia swojego mistrza.

Po raz pierwszy pismo (głagolicę) zastosowano na terenie Bułgarii, w dokumentach urzędowych i cerkiewnych. Stąd litery wywędrowały do sąsiednich państw i dotarły także do Rosji (zaczęto je tu stosować znacznie później).

W międzyczasie w każdym kraju cyrylicę nieco modyfikowano, także nie jest ona identyczna w Bułgarii, w Serbii, czy w Rosji, inaczej czyta się też niektóre litery.

(Na pierwszym zdjęciu - Pałac Kultury w Sofii.)

Podróżujące skarby

Skarby ukryte w bułgarskiej ziemi ciągle czekają na odkrycie. Wiele z nich znajduje się przypadkiem. Nowe znaleziska często zaskakują historyków i archeologów.  Na pewno więcej niż raz pisałam o  najstarszych na świecie wyrobach ze złota pochodzących z Varny. Dzięki temu, że podróżują po świecie, mogą je zobaczyć nie tylko odwiedzający Bułgarię. Warneński skarb, liczący sobie 7000 lat, nie jest jedynym podróżnikiem. Do Warszawy zawitały przedmioty znalezione w grobowcu trackiego władcy, w rejonie Yambol. Zmarł on zapewne w połowie IV wieku przed naszą erą. Jego głowę zdobił wspaniały złoty wieniec. A żeby arystokrata mógł podczas podróży w zaświaty ugasić pragnienie winem, pozostawiono mu dwa rytony,  naczynia wykorzystywane także podczas niektórych rytuałów.

Warszawska wystawa trackich skarbów (w Łazienkach) potrwa  do końca maja.

Na zdjęciu poniżej srebrny, tracki ryton znaleziony w rejonie Yambol.